کد مطلب:9577 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

حياء و شرم عاقلانه و احمقانه را توضيح دهيد؟ هنگام حرف زدن با نامحرم حيا و شرم دروني دارم آيا اين حيا و شرم صحيح است؟

رسول اكرم(ص) حياء را دو قسم كرده و فرموده اند: حياء بر دو قسم است حياء عاقلانه و حياء احمقانه. حياء عقلاني ناشي از علم و حياء احمقانه ناشي از جهل است.[22]

حياء مذموم، همان كم رويي است كه ناشي از ضعف نفس و نشانة حقارت دروني است. امام علي(ع) يكي از آن موارد را حيا و شرم از فراگيري علم مي داند و مي فرمايد: هيچ كس حيا نكند از اين كه اگر چيزي را نمي داند ياد بگيرد.[23] در اين صورت حياء و شرم موجب انحطاط فكري و عامل ركود و عقب افتادگي انسان مي شود. امام علي(ع) مي فرمايد: ترس همراه زيان و حياء به نوميدي پيوسته است.[24]

اما حياء ممدوح با عفت و بزرگواري نفس آميخته شده است تا جايي كه امام صادق(ع) آن را رأس مكارم اخلاق مي داند.[25]

اين حيا عامل بازدارنده از گناه است. امام علي(ع) مي فرمايد: حياء انسان را از انجام كار زشت باز مي دارد.[26]

قرآن مجيد دختر شعيب (ع) را براي داشتن چنين صفتي مي ستايد و مي فرمايد: يكي از آن ها (در برابر موسي) با شرم و حيا قدم بر مي داشت.[27]

حياء دختر شعيب، همان شرم از مواجهه با نامحرم بوده است. اين حيا قطعاً به پاكدامني كمك خواهد كرد. امام علي(ع) مي فرمايد: عفت به اندازة شرم و حياي انسان است.[28]

البته بايد حد و مرز اين حيا را شناخت تا به صورت افراطي در نيايد كه زياده روي در اين بخش نيز مذموم است چون در زندگي انسان با اجتماع سر و كار دارد و قطعاً با نامحرم مواجه مي شود. اگر حيا و شرم بيش از اندازه شد چه بسا به ترس از مردم منتهي مي شود و زمينة گوشه گيري را فراهم مي كند.

[22] كافي، ج 3، ص 166.

[23] نهج البلاغه، فيض الاسلام، قصار 79.

[24] بحارالانوار، ج 68، ص 337.

[25] ميزان الحكمه، ج 1، ص 717.

[26] همان.

[27] قصص( ) آية 25.

[28] غررالحكم، ج 4، ص 312.